बंद

डहाणू तहसील

डहाणू हा पालघर जिल्हयातील एक आदिवासी बहुल तालुका आहे. तसेच डहाणू तालुका हा मुख्यत्वे डोंगरी व सागरी भागात वसलेला आहे. डहाणू तालुक्याचे क्षेत्रफळ 1,256.54 चौ.किमी असून एकूण लोकसंख्या 4,02,095 आहे. डहाणू तालुक्याच्या उत्तरेस तलासरी तालुका व गुजरात राज्याची सीमा, दक्षिणेस पालघर तालुका, पुर्वेस जव्हार व विक्रमगड तालुका व पश्चिमेस अरबी समुद्र आहे.

डहाणू तालुक्याची रचना ही पुर्वेस डोंगराळ व आदिवासी भाग विखुरलेला असून पश्चिमेस समुद्रकिनारपट्टी आहे. तालुक्यातुन मुंबई अहमदाबाद हा राष्ट्रीय महामार्ग क्र. 8 जातो. सदर राष्ट्रीय महामार्गावर तवा, घोळ, चारोटी, महालक्ष्मी, विवळवेढे, धानीवरी, दापचरी ही डहाणू तालुक्यातील गावे आहेत. डहाणू तालुक्यातून लोहमार्ग जात असून सदरील लोहमार्गावर वाणगाव, डहाणू, घोलवड व बोर्डी ही स्थानके आहेत. डहाणू तालुक्याचे उत्पन्नाचे मुख्य साधन भात शेती आहे. तालुक्यात मुख्यत: रिलायन्सचा औष्णिक विद्युत प्रकल्प आहे. तसेच चिंचणी येथील डायमेकिंग लघुउद्योग जगप्रसिध्द आहे. डहाणू तालुक्यात फुगा बणवणाऱ्या कंपनी देखील उद्योगात अग्रेसर आहेत. युनिव्हर्सल कॅप्सुल लि. आशागड, मेहेर डिस्टीलरीज लि. असे नामांकित उद्योग आहेत. जगप्रसिध्द चिकू डहाणू तालुक्यातील घोलवड या गावी पिकवले केले जातात. डहाणू तालुक्यात मोठ्या प्रमाणावर चिकू व नारळ तसेच इतर फळबागामध्ये लिची, आंबे, फणस, केळी इत्यादी यांची मोठ्या प्रमाणावर लागवड केली जाते. समुद्रकिनारी गावांमध्ये मोठ्या प्रमाणावर भाजीपाल्याची लागवड केली जाते, त्यामध्ये मिरची, वॅनीला, टोमॅटो यांचे लागवड क्षेत्र जास्त असून दररोज मुंबईच्या बाजारपेठेला पुरवठा केला जातो. तालुक्यातींल साखरे, कवडासा व सुर्या प्रकल्पाचे पाणी पिण्यासाठी तसेच शेती साठी देखील वापरले जाते.

डहाणू केवळ सुंदर समुद्रकिनाऱ्यासाठीच नव्हे, तर समृद्ध सांस्कृतिक आणि ऐतिहासिक वारसासाठी देखील ओळखले जाते. डहाणू तालुक्यात वारली, कातकरी, धोडी, दुबळा, कोंकणा, मल्हार कोळी या आदिवासी समाजाची संख्या मोठया प्रमाणावर आहे येथे पारंपरिक वारली संस्कृती, पारशी समुदायाचा वारसा, आणि चिकू बागांचे अनोखे मिश्रण पाहायला मिळते.

१. वारली संस्कृती आणि कला

जगप्रसिध्द वारली पेंटींगचा उगम डहाणू तालूक्यात झालेला असून श्री जीव्या म्हसे यांनी वारली पेंटींग या क्षेत्रात उत्तम काम केल्याबद्दल भारत सरकारकडून पद्मश्री पुरस्कार मिळाला आहे.वारली चित्रकलेमध्ये भित्तीचित्रामध्ये निसर्ग, सण, आणि दैनंदिन जीवन यांचे सुंदर चित्रण असते. तारपा नृत्य, वारली महोत्सव, आणि विविध पारंपरिक सण मोठ्या उत्साहाने साजरे केले जातात

2.पारशी समाजाचा वारसा

पारशी समाजाच्या अग्नि मंदिरांमुळे धार्मिक महत्त्व आहे.

पारशी खाद्यसंस्कृती येथे विशेष लोकप्रिय आहे

 

      डहाणू किल्ला

डहाणू किल्ला हा महाराष्ट्राच्या पालघर जिल्ह्यातील डहाणू तालुक्यात स्थित एक ऐतिहासिक किल्ला आहे. हा किल्ला पोर्तुगीज आणि मराठ्यांच्या काळात महत्त्वाचा संरक्षणात्मक किल्ला म्हणून ओळखला जात असे.हा किल्ला अरबी समुद्राच्या किनाऱ्यालगत असल्यामुळे त्याला नैसर्गिक संरक्षण मिळाले आहे.किल्ल्यातून समुद्राचा सुंदर नजारा दिसतो आणि तो पर्यटकांसाठी आकर्षणाचे केंद्र आहे

Dahanu fort

 

      डहाणू समुद्र किनारा

डहाणू बीच महाराष्ट्राच्या पालघर जिल्ह्यातील स्वच्छ आणि निसर्गाने नटलेला समुद्रकिनारा आहे.जो मुंबईपासून सुमारे 140 किमी अंतरावर आहे. नारळाच्या झाडांनी वेढलेला हा किनारा चिकू बागायती, सुंदर सूर्यास्त, आणि निसर्गरम्य वातावरणासाठी प्रसिद्ध आहे

Dahanu_new_Beach

 

 

  • औष्णिक विदयुत प्रकल्प

डहाणू येथे रिलायन्स इन्फ्रास्ट्रक्चर लिमिटेड (पूर्वीची बीएसईएस) संचालित डहाणू थर्मल पॉवर स्टेशन (DTPS) हा महत्त्वाचा औद्योगिक प्रकल्प आहे. मुंबई आणि उपनगरांना वीजपुरवठा करणाऱ्या महत्त्वाच्या केंद्रांपैकी एक केंद्र  आहे. हे एक कोळसा आधारित असून त्याची क्षमता 500 मेगावॅट आहे.  डहाणू इको-सेंसिटिव्ह झोन असल्याने प्रदूषण नियंत्रणासाठी विशेष उपाययोजना केल्या जातात.

  • लघु उदयोग

डहाणू तालुक्यातील चिंचणी येथे डायमेकिंग लघुउद्योग जगप्रसिध्द आहे. डहाणूतील डाय मेकिंग उद्योग हा उत्पादन क्षेत्राच्या वाढीला हातभार लावणारा महत्त्वाचा घटक आहे,

ज्यामुळे स्थानिक रोजगार आणि आर्थिक विकासास मदत होत आहे.

  • वाढवण बंदर

केंद्र सरकारनं पालघर मधील डहाणू तालुक्यामधील वाढवणमध्ये ऑल वेदर ग्रीनफील्ड

बंदराच्या निर्मितीला मान्यता दिली आहे.सुमारे 76000 कोटी रुपयांच्या वाढवण बंदर प्रकल्पाची

पायाभरणी करण्यात आली आहे वाढवण बंदर हे जगातील 10 मोठ्या बंदरापैकी एक असणार आहे.

 

अ. क्र नाव पदनाम ईमेल दूरध्वनी
श्री. सुनील कोळी तहसीलदार, डहाणू tahdahanu[at]gmail[dot]com 8286333999